Wat is strategievorming?

Er zijn veel verschillende visies op strategie. Hier lees je meer over de benadering van Vide Advies. Een strategie is de wijze waarop je met beschikbare middelen een doel probeert te bereiken.

Strategie is relatief

Wat 'strategisch' is, is afhankelijk van hoe je naar een situatie kijkt. Als je het gras gaat maaien dan kun je als strategie hebben om bijvoorbeeld eerst het grote stuk en dan de randen te maaien. Als je een programma leidt dat de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt moet verbeteren, dan kan een project om scholieren stage te laten lopen bij een hoveniersbedrijf onderdeel zijn van je strategie. Als een scholier tijdens zo'n stage ergens het gras moet maaien, dan is dat voor de programmamanager niet strategisch, maar eerder operationeel. De scholier zal echter wel een strategie hebben bij het maaien. Kortom, wat strategisch is, is afhankelijk van het perspectief. Het is afhankelijk van wat jij definieert als jouw opgave. De programmamanager definieert zijn opgave anders dan de scholier, en dus betekent 'strategie' voor hen beiden iets heel anders. 

Nu of later?

Een strategie heeft uiteraard betrekking op iets wat je in de toekomst wil bereiken. Echter, de actuele situatie is zeker zo belangrijk. Alleen vanuit een goed inzicht in de huidige situatie, kun je effectieve manieren bedenken om je doel te bereiken. Bovendien zijn je acties in het heden de snelste manier om stappen richting je doel te zetten. Dus, op momenten waarop je hier en nu moet kiezen hoe je op een situatie reageert, ben je het meest effectief door je keuze te maken vanuit je visie en het doel dat je wilt bereiken. Dit lijkt een open deur, maar bij veranderingsprocessen blijven mensen vaak nog lang keuzes maken vanuit de bestaande situatie, zelfs als het helder is waar ze naar toe willen.

Wat of hoe?

Volgens Vide gaat strategie altijd over zowel inhoud als proces. Het zijn eigenlijk 2 kanten van dezelfde medaille. Bij het realiseren van een maatschappelijk doel is elke situatie weer anders (zie §1.1 van Effectief project- en programmamanagement). Dus het bereiken van een inhoudelijk doel gaat gepaard met een op maat gemaakt proces. En andersom, bij een maatschappelijke opgave is de gezamenlijke inzet van meerdere partners nodig. Die hebben allemaal hun eigen belangen en perspectief. Het samenwerkingsproces zelf zal de inhoud van de visie, het doel en de activiteiten beïnvloeden. Dus, hoe je met je partners omgaat is een strategische keuze, die ook invloed zal hebben op de inhoud. 

Het juiste antwoord of opties?

Een goede verkenning kan opleveren dat bepaalde keuzes niet helpen om je doel te bereiken. Bijvoorbeeld, om de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt te verbeteren, is het waarschijnlijk niet slim om stages en gastdocenten af te schaffen. Op die manier biedt een strategie of een strategische analyse het 'juiste' antwoord. De kracht van strategievorming ligt echter vooral in het gestructureerd in beeld brengen en afwegen van verschillende strategische opties. Zo worden strategische keuzes bewust gemaakt op basis van een compleet overzicht van de mogelijke keuzes. Gegeven de vele onzekerheden is het immers niet makkelijk en soms niet mogelijk zeker te weten wat de 'juiste' of beste optie is. Er zijn altijd meerdere opties. Strategie is altijd een keuze en door te weten wat je alternatieven zijn, kun je sneller flexibel zijn als die keuze niet zo effectief blijkt. Lees in het werkboek Effectief project- en programmamanagement meer over het afwegen van strategische opties.

Meer weten?

Strategievorming is een hele kunst, zoals ik beschrijf in de column 'Hoe word ik een beleidskunstenaar?' Wil je van gedachten wisselen over een effectieve strategie, neem dan contact met ons op.